hier - opis systemowej hierarchii plików
Typowy system linuksowy zawiera, między innymi,
następujące katalogi:
- /
- Katalog nadrzędny. Od niego to zaczyna się całe
drzewo.
- /bin
- Katalog zawierający programy wykonywalne potrzebne w trybie
pojedynczego użytkownika oraz do podniesienia i naprawienia
systemu.
- /boot
- Zawiera statyczne pliki dla programu rozruchowego. Ten katalog zawiera
tylko pliki potrzebne podczas procesu rozruchowego. Instalator mapowania i
pliki konfiguracyjne powinny trafić do /sbin i /etc.
Jądro systemu operacyjnego (np. initrd) muszą
znajdować się w / lub /boot.
- /dev
- Pliki urządzeń albo specjalne, odnoszące się
do urządzeń fizycznych. Zobacz mknod(1).
- /etc
- Zawiera pliki konfiguracyjne lokalne dla maszyny. Niektóre
większe pakiety programów, jak X11, mogą mieć
swoje własne katalogi poniżej etc. Pliki
konfiguracyjne dla całego systemu można
umieścić tu lub w /usr/etc. Niemniej jednak, programy
powinny zawsze szukać tych plików w /etc, a Ty
możesz umieścić linki do nich w /usr/etc.
- /etc/opt
- Pliki konfiguracyjne dodatkowych aplikacji instalowanych w /opt
specyficzne dla maszyny.
- /etc/sgml
- Ten katalog zawiera pliki konfiguracyjne do SGML (opcjonalny).
- /etc/skel
- Gdy stworzone zostaje nowe konto użytkownika, pliki z tego katalogu
są zwykle kopiowane do katalogu domowego użytkownika.
- /etc/X11
- Pliki konfiguracyjne dla systemu okienkowego X11 (opcjonalny).
- /etc/xml
- Ten katalog zawiera pliki konfiguracyjne do XML (opcjonalny).
- /home
- Na maszynach z katalogami domowymi dla użytkowników,
katalogi te znajdują się zwykle poniżej tego
katalogu, bezpośrednio lub nie. Struktura tego katalogu
zależy od decyzji lokalnych administratorów
(opcjonalny)
- /lib
- Ten katalog powinien zawierać te biblioteki dynamiczne,
które są konieczne do wystartowania systemu i uruchamiania
komend z głównego systemu plików.
- /lib<kwal.>
- Te katalogi są wariantami /lib w systemach
obsługujących więcej niż jeden format binarny
wymagający oddzielnych bibliotek (opcjonalny).
- /lib/modules
- Ładowalne moduły jądra (opcjonalny).
- /lost+found
- Katalog zawiera obiekty zgubione w systemie plików. Są to
zwykle fragmenty plików naruszone na skutek uszkodzenia dysku lub
awarii systemu.
- /media
- Katalog zawiera punkty montowań dla wysuwalnych
nośników takich jak płyty CD i DVD oraz
nośniki USB. W systemach gdzie istnieje więcej niż
jedno urządzenie do montowania określonego typu
nośników, punkty montowania można tworzyć
dodając cyfrę do dostępnego punktu montowania
poczynając od "0", ale musi istnieć
również nazwa niekwalifikowalna.
- /media/floppy[1-9]
- Stacja dyskietek (opcjonalny).
- /media/cdrom[1-9]
- Napęd CD-ROM (opcjonalny).
- /media/cdrecorder[1-9]
- Nagrywarka CD (opcjonalny).
- /media/zip[1-9]
- Napęd zip (opcjonalny).
- /media/usp[1-9]
- Napęd USB (opcjonalny).
- /mnt
- Katalog ten jest punktem montowania dla tymczasowo zamontowanych
systemów plików. Niektóre dystrybucje
umieszczają w /mnt podkatalogi z przeznaczeniem, że
będą używane jako punkty montowania dla kilku
tymczasowych systemów plików.
- /opt
- Ten katalog powinien zawierać dodatkowe pakiety, które
zawierają statyczne pliki.
- /proc
- Jest to punkt montowania systemu plików proc, który
dostarcza informacji o bieżących procesach i jądrze.
Ów pseudosystem plików opisano w szczegółach w
proc(5).
- /root
- Tan katalog jest zwyczajowo katalogiem domowym użytkownika root
(opcjonalny).
- /sbin
- Tak jak /bin, ten katalog zawiera komendy potrzebne do
wystartowania systemu, ale których zwykle nie wykonują
normalni użytkownicy.
- /srv
- Katalog ten zawiera dane specyficzne dla usług dostarczanych przez
ten komputer.
- /sys
- Jest to punkt montowania systemu plików sysfs,
dostarczającego informacji o jądrze podobnie jak
/proc, lecz lepiej usystematyzowanym, przestrzegający
formalizmu infrastruktury kobject.
- /tmp
- Katalog zawierający pliki tymczasowe, które może
usunąć bez ostrzeżenia działające
zadanie lub start systemu.
- /usr
- Ten katalog jest zwykle montowany z oddzielnej partycji. Powinien on
zawierać dzielone dane tylko do odczytu, tak że można
go zamontować na różnych maszynach z zainstalowanym
Linuksem.
- /usr/X11R6
- System X-Window, wersja 11, wydanie 6 (opcjonalny).
- /usr/X11R6/bin
- Binaria należące do systemu X-Window; często jest to
link symboliczny z bardziej tradycyjnego /usr/bin/X11.
- /usr/X11R6/lib
- Pliki danych skojarzone z systemem X-Window.
- /usr/X11R6/lib/X11
- Zawiera różne pliki potrzebne do uruchamiania X;
często jest to link symboliczny z /usr/lib/X11.
- /usr/X11R6/include/X11
- Zawiera pliki nagłówkowe potrzebne do kompilacji
programów z użyciem systemu okienkowego X11. Często
jest to link symboliczny z /usr/include/X11.
- /usr/bin
- Jest to główny katalog programów wykonywalnych.
Większość programów wykonywanych przez
zwykłych użytkowników, które nie są
potrzebne przy starcie lub naprawie systemu i które nie są
instalowane lokalnie, powinna być umieszczona w tym katalogu
- /usr/bin/mh
- Polecenia systemu obsługi poczty MH (opcjonalny).
- /usr/bin/X11
- Tradycyjne miejsce na pliki wykonywalne X11; w Linuksie zwykle jest to
link symboliczny do /usr/X11R6/bin.
- /usr/dict
- Zastąpiony przez /usr/share/dict.
- /usr/doc
- Zastąpiony przez /usr/share/doc.
- /usr/etc
- Można tu umieścić całosystemowe pliki
konfiguracyjne dzielone między kilkoma maszynami. Programy jednak
powinny zawsze odwoływać się do tych plików
używając katalogu /etc. Linki od plików w
/etc powinny wskazywać na odpowiednie pliki w
/usr/etc.
- /usr/games
- Binaria gier i programów edukacyjnych (opcjonalny).
- /usr/include
- Pliki nagłówkowe dla kompilatora C.
- /usr/include/bsd
- Pliki nagłówkowe zapewniające
kompatybilność z BSD (opcjonalny).
- /usr/include/X11
- Pliki nagłówkowe dla kompilatora C i systemu X-Window. Jest
to zwykle link symboliczny do /usr/X11R6/include/X11.
- /usr/include/asm
- Pliki nagłówkowe deklarujące niektóre funkcje
asemblera. W przeszłości był to link symboliczny do
/usr/src/linux/include/asm.
- /usr/include/linux
- Zawiera informacje, które mogą zmieniać się
jednego wydania systemu na drugie i kiedyś był on linkiem
symbolicznym do /usr/src/linux/include/linux, żeby
otrzymywać informacje specyficzne dla systemu operacyjnego.
(Uwaga: pliki nagłówkowe powinny
działać poprawnie zarówno z
bieżącą biblioteką libc jak i w przestrzeni
użytkownika. Jednakże źródła
jądra Linuksa nie są przeznaczone do użytku z
programami użytkownika i nic nie wiedzą o libc,
zainstalowanej w systemie. Jest bardzo prawdopodobne, że pewne
rzeczy przestaną działać, jeżeli
/usr/include/asm i /usr/include/linux będą
prowadziły do losowego drzewa źródeł
jądra. Systemy Debiana nie robią tego i
używają nagłówków ze znanej, dobrej
wersji jądra, dostarczonych przez pakiet libc*-dev).
- /usr/include/g++
- Pliki nagłówkowe do użytku z kompilatorem GNU
C++.
- /usr/lib
- Biblioteki obiektowe, w tym dynamiczne, plus parę plików
wykonywalnych, zwykle niewywoływanych bezpośrednio. Bardziej
skomplikowane programy mogą tu posiadać całe
podkatalogi.
- /usr/lib<kwal.>
- Te katalogi są wariantami /usr/lib w systemach
obsługujących więcej niż jeden format binarny
wymagający oddzielnych bibliotek, z tym wyjątkiem, że
dowiązanie symboliczne /usr/lib<kwal.>/X11 nie jest
wymagane (opcjonalny).
- /usr/lib/X11
- Zwykłe miejsce dla plików danych skojarzonych z programami
X-owymi, oraz pliki konfiguracyjne dla systemu X. W Linuksie, zwykle jest
to link symboliczny do /usr/X11R6/lib/X11.
- /usr/lib/gcc-lib
- Zawiera pliki wykonywalne i nagłówkowe dla kompilatora GNU C
gcc(1).
- /usr/lib/groff
- Pliki dla systemu formatowania dokumentów GNU groff.
- /usr/lib/uucp
- Pliki dla uucp(1).
- /usr/local
- Tutaj zwykle trafiają programy instalowane lokalnie na
maszynie.
- /usr/local/bin
- Trafiają tu binaria programów lokalnych.
- /usr/local/doc
- Lokalna dokumentacja.
- /usr/local/etc
- Pliki konfiguracyjne skojarzone z lokalnie zainstalowanymi
programami.
- /usr/local/games
- Binaria lokalnie zainstalowanych gier.
- /usr/local/lib
- Pliki skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami.
- /usr/local/lib<kwal.>
- Te katalogi są wariantami /usr/local/lib w systemach
obsługujących więcej niż jeden format binarny
wymagający oddzielnych bibliotek (opcjonalny).
- /usr/local/include
- Pliki nagłówkowe lokalnego kompilatora C.
- /usr/local/info
- Strony info skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami.
- /usr/local/man
- Strony podręcznika ekranowego skojarzone z lokalnie zainstalowanymi
programami.
- /usr/local/sbin
- Lokalnie instalowane programy do administracji systemem.
- /usr/local/share
- Dane lokalnych aplikacji, które mogą być dzielona
między różnymi architekturami tego samego systemu
operacyjnego.
- /usr/local/src
- Kod źródłowy programów instalowanych
lokalnie.
- /usr/man
- Zastąpiony przez /usr/share/man.
- /usr/sbin
- Katalog zawierający pliki binarne programów do administracji
systemem, które nie są potrzebne przy rozruchu, montowaniu
/usr lub naprawie systemu.
- /usr/share
- Katalog zawierający podkatalogi ze specyficznymi danymi aplikacji,
które mogą być dzielone między
różnymi architekturami tego samego systemu operacyjnego.
Często można tu znaleźć rzeczy, które
wcześniej znajdowały się w /usr/doc lub
/usr/lib, lub /usr/man.
- /usr/share/dict
- Zawiera pliki z listami słów dla poprawiaczy pisowni
(opcjonalny).
- /usr/share/dict/words
- Lista angielskich słów (opcjonalny).
- /usr/share/doc
- Dokumentacja zainstalowanych programów (opcjonalny).
- /usr/share/games
- Pliki ze statycznymi danymi gier z /usr/games (opcjonalny).
- /usr/share/info
- Znajdują się tutaj strony info (opcjonalny).
- /usr/share/locale
- Tutaj znajdują się informacje związane z ustawieniami
regionalnymi (opcjonalny).
- /usr/share/man
- Trafiają tu strony podręcznika ekranowego, do odpowiednich
katalogów, według sekcji podręcznika.
- /usr/share/man/<locale>/man[1-9]
- Te katalogi zawierają strony podręcznika w formacie
źródłowym. Systemy, które
używają jednego języka i zestawu znaków dla
wszystkich stron podręcznika, mogą pominąć
<locale>.
- /usr/share/misc
- Różnorodne dane, które mogą być
dzielone między różnymi architekturami tego samego
systemu operacyjnego.
- /usr/share/nls
- Katalogi wiadomości natywnego języka (opcjonalny).
- /usr/share/sgml
- Pliki do SGML (opcjonalny).
- /usr/share/sgml/docbook
- DTD DocBook (opcjonalny).
- /usr/share/sgml/tei
- DTD TEI (opcjonalny).
- /usr/share/sgml/html
- DTD HTML (opcjonalny).
- /usr/share/sgml/mathtml
- DTD MathML (opcjonalny).
- /usr/share/terminfo
- Baza danych terminfo (opcjonalny).
- /usr/share/tmac
- Makra troffa, które nie są dystrybuowane z groffem
(opcjonalny).
- /usr/share/xml
- Pliki do XML (opcjonalny).
- /usr/share/xml/docbook
- DTD DocBook (opcjonalny).
- /usr/share/xml/xhtml
- DTD XHTML (opcjonalny).
- /usr/share/xml/mathml
- DTD MathML (opcjonalny).
- /usr/share/zoneinfo
- Pliki informacji o strefach czasowych (opcjonalny).
- /usr/src
- Pliki źródłowe różnych
części systemu, dołączane do niektórych
pakietów. Nie należy pracować tutaj nad swoimi
własnymi projektami, ponieważ pliki w /usr powinny
być tylko do odczytu z wyjątkiem sytuacji, gdy instalowane
jest oprogramowanie (opcjonalny).
- /usr/src/linux
- Zawiera źródła jądra samego systemu
operacyjnego. Niektóre dystrybucje umieszczają tu
źródła domyślnie instalowanego jądra.
Najprawdopodobniej powinieneś użyć innego katalogu do
budowania własnego jądra.
- /usr/tmp
- Przestarzałe. Powinno być linkiem do /var/tmp. Ten
link jest obecny tylko w celu zachowania kompatybilności i nie
powinien być używany.
- /var
- Katalog zawierający pliki, które mogą zmieniać
wielkość, takie jak logi i spoole.
- /var/account
- Dzienniki statystyk jądra (opcjonalny).
- /var/adm
- Ten katalog został zastąpiony przez /var/log i
powinien być linkiem symbolicznym do /var/log.
- /var/backups
- Zarezerwowany z powodów historycznych.
- /var/cache
- Zbuforowane dane programów.
- /var/cache/fonts
- Lokalnie generowane fonty (opcjonalny).
- /var/cache/man
- Lokalnie formatowane strony podręcznika systemowego
(opcjonalny).
- /var/cache/www
- Dane bufora lub proxy WWW (opcjonalny).
- /var/cache/<pakiet>
- Bufor dla danego pakietu (opcjonalny).
- /var/catman/cat[1-9] lub /var/cache/man/cat[1-9]
- Te katalogi przechowują preformatowane strony podręcznika
ekranowego zgodnie z sekcją tego podręcznika.
(Używanie preformatowanych stron podręcznika jest
przestarzałe).
- /var/crash
- Zrzuty po awarii systemu (opcjonalny).
- /var/cron
- Zarezerwowany z powodów historycznych.
- /var/games
- Zmienne dane gier (opcjonalny).
- /var/lib
- Zmienne informacje programów.
- /var/lib/hwclock
- Katalog stanu do hwclock - zegara sprzętowego (opcjonalny)
- /var/lib/misc
- Różnorodne dane statusu.
- /var/lib/xdm
- Różne dane menedżera logowania X (opcjonalny).
- /var/lib/<edytor>
- Dane statusu i kopie zapasowe edytora (opcjonalny).
- /var/lib/<nazwa>
- Te katalogi muszą być używane do
całej obsługi pakietów w dystrybucji.
- /var/lib/<pakiet>
- Dane statusu dla pakietów i podsystemów (opcjonalny).
- /var/lib/<narzędzie_pakietów>
- Pliki obsługi pakietowania (opcjonalny).
- /var/local
- Zmienne dane dla /usr/local.
- /var/lock
- Umieszczane są tu pliki blokad. Konwencja nazw plików blokad
dla urządzeń to LCK..<urządzenie> gdzie
<urządzenie>, to nazwa urządzenia w systemie
plików. Użyty format to format plików blokad
protokołu HDU UUCP, tj. pliki blokad zawierają PID jako
dziesięciobajtowy numer dziesiętny w ASCII, plus znak nowej
linii.
- /var/log
- Różne logi.
- /var/opt
- Zmienne dane dla /opt.
- /var/mail
- Skrzynki pocztowe użytkowników. Zastępuje
/var/spool/mail.
- /var/msgs
- Zarezerwowany z powodów historycznych.
- /var/preserve
- Zarezerwowany z powodów historycznych.
- /var/run
- Różne pliki bieżące, np. pliki
zawierające identyfikatory procesów (PID-y) i
informację o zalogowanych użytkownikach (utmp). Pliki
w tym katalogu są zwykle czyszczone przy starcie systemu.
- /var/spool
- Skolejkowane pliki różnych programów.
- /var/spool/at
- Kolejka zadań do at(1).
- /var/spool/cron
- Kolejka zadań do cron(8).
- /var/spool/lpd
- Kolejka plików do drukowania (opcjonalny).
- /var/spool/lpd/printer
- Kolejka do określonej drukarki (opcjonalny).
- /var/spool/mail
- Zastąpione przez /var/mail.
- /var/spool/mqueue
- Kolejka poczty wychodzącej (opcjonalny).
- /var/spool/news
- Katalog kolejki dla wiadomości (opcjonalny).
- /var/spool/rwho
- Kolejka plików do rwhod(8) (opcjonalny).
- /var/spool/smail
- Kolejka plików do dostarczyciela poczty smail(1).
- /var/spool/uucp
- Kolejka plików do uucp(1) (opcjonalny).
- /var/tmp
- Tak jak /tmp, ten katalog zawiera tymczasowe pliki przechowywane na
czas nieokreślony.
- /var/yp
- Pliki baz danych do NIS, poprzednio zwanym Sun Yellow Pages (YP).
Lista ta nie jest wyczerpująca; różne systemy
mogą być różnie skonfigurowane.
Angielska wersja tej strony pochodzi z wydania 4.05 projektu Linux
man-pages. Opis projektu, informacje dotyczące
zgłaszania błędów, oraz najnowszą
wersję oryginału można znaleźć pod
adresem https://www.kernel.org/doc/man-pages/.
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony
podręcznika man są: Gwidon S. Naskrent (PTM)
<naskrent@hoth.amu.edu.pl>, Robert Luberda <robert@debian.org> i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
Polskie tłumaczenie jest częścią
projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie
błędów na stronie
http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją
4.05 oryginału.